“Hammerveld Jazz Roermond” festivals
Deel 3: de laatste jaren 1976-1981.
door Peter Verhagen
Na het grandioze succes van het 2e lustrum in 1975 werd door de organisatie toch besloten om het roer enigszins om te gooien. Men wilde vooral een sfeer festival behouden en het accent dus meer op de gezelligheid blijven leggen. Zodoende wilde men ook allerlei nieuwe stromingen in de jazz proberen te mijden. Het programma moest dus meer oude stijl, klassieke jazz en grote groepen (big-bands) bevatten. Dit alles gaf nu al enige wrijving tussen de diverse leden van het Stichtingsbestuur.
Hammerveld 11 (6, 7 en 8 augustus 1976) begon deze keer dan ook op vrijdagavond met een “oude stijl” concours voor amateur-groepen. De winnaar hiervan zou de volgende dag mogen optreden in de life uitzending van de VARA-TV. De publiekstrekkers van het festival waren vooral de drummer Art Blakey en zijn beroemde Jazz Messengers en daarnaast ook Lee Konitz, George Coleman, en Madeleine Bell. Maar het meest bijzondere concert was dat van fluitist Sam Rivers. Het optreden van deze avant-gardist, die alleen een tubaspeler en een drummer had meegebracht, bestond uit slechts één stuk dat ongeveer een uur duurde.
Al met al was de kritiek over de organisatie, de sfeer en het programma die in Jazz/press2 stond echter niet mals. Je zou toch zeggen dat men na 10 keer wel wat ervaring had.
Art Blakey en zijn Jazz Messengers, 7 augustus 1976.
Foto: N.Kuhn, Roermond
Ook werd de organisatie van Hammerveld 11 een financieel debacle en in de eerste vergadering van de Stichting na het festival werd er al gesproken om er mee te stoppen.
Amper een half jaar later was Hammerveld Jazz op sterven na dood. Het bestuur had er geen zin meer in, omdat telkens weer geknokt en gebedeld moest worden om de benodigde financiën van de “Gemeente” en de “Provincie” op tafel te krijgen. Bovendien moest steeds dieper in de geldbuidel worden getast om artiesten van naam te kunnen contracteren. En dan was er nog steeds binnen de Stichting de tweespalt over de programmering. Er waren bestuursleden die (vooral na het laatste concert van Sam Rivers) vonden dat de muziek “te moeilijk en te ingewikkeld” was voor een breed publiek. Toen een meerderheid voorstander bleek te zijn van een meer populair programma met minder dure artiesten, stapte, tijdens de vergadering van het Stichtingbestuur op 27 april 1977, de voorzitter Hans Cremers op.
Ondertussen was de laatste jaren het vervallen kasteeltje Hattem gedeeltelijk opgeknapt en omgetoverd tot een zogenaamde “tap- en roosterplaats” en de uitbater hiervan kreeg steeds meer noten op zijn zang m.b.t. de organisatie van het jazzfestival en de daarbij behorende horeca activiteiten.
Het “gezellige” festivalterrein in 1976.
Foto: Jo Cober, Roermond
Het festival leek zo dood als een pier te zijn, maar onder aanvoering van de nieuwe voorzitter Jan Vaessen kwam Hammerveld 12 (6 en 7 augustus 1977) er tóch. (De eigenaar van het kasteeltje Hattem had zelf op de voorafgaande vrijdagavond op zijn terras een dixielandbandje gecontracteerd om alvast in de stemming te komen.) Ditmaal waren er geen grensverleggende artiesten, maar zangeressen van de “tweede garnituur” - onder wie Stella Marrs en Annie Ross - en veel dixieland, boogie woogie en ragtime. Ook waren er dit jaar geen TV- maar alleen radio-opnamen van de Regionale Omroep Zuid. Dit bracht volgens de organisatie een betere sfeer met zich mee vanwege het ontbreken van de daarbij benodigde, “irritante” verlichting. De enige muzikale topper van het festival was het als “The Battle of the Trumpets” aangekondigde optreden van de trompettisten Manfred Schoof, Nic Fisette, Sonny Grey, Dusko Goykovich en Al Porcino.
Ondanks dat de perskritieken spraken van “een mager programma”, trok het festival toch nog zo'n 5.000 bezoekers. Jan Mulder3 schreef echter: “Het is niet te hopen, zoals verluidt, dat het bestuur de feestelijkheid primair stelt en de kwaliteit naar het tweede plan schuift.”Toch bleef het voor het Stichtingbestuur moeilijk om telkens weer de organisatie en het programma rond te krijgen. In steeds meer Nederlandse steden ging men “jazzfestivals” en jazzconcerten organiseren. De toeloop naar het Hammerveld van echte liefhebbers van buiten Midden-Limburg was minder aan het worden. Ook de televisie en radio haakten af. Om toch wat reclame te maken werd samen met de uitbater van de “tap en roosterplaats” in de maanden voorafgaand aan het volgende festival (in mei, juni en juli) een aantal zogenaamde opwarmconcerten georganiseerd op het terras van het kasteeltje met elke keer een andere (dixieland of wat traditionele) band.
Hammerveld 13 ( 5 en 6 augustus 1978) bood een aanmerkelijk beter programma dan het jaar ervoor. Op de posters schitterden de namen van de trompettisten Dizzy Gillespie en Clark Terry en de trombonisten Kai Winding en Gene “Mighty Flea” Connors. Zelfs was er weer een wat experimentelere groep “Free fair” met o.a. Dick Vennik. De presentatie was in handen van een 2-tal plaatselijke “schonen”. Het festival viel echter dit jaar letterlijk en figuurlijk in het water. Het regende volop en de publieke opkomst was zeer slecht.
1978: regen, regen, regen!
Foto: Jo Cober, Roermond
Het bleef rommelen in het Stichtingsbestuur. De onderlinge meningsverschillen over het programma, de soort muziek en de organisatie bleven bestaan. Diverse bestuursleden stapten op en er kwam jong, nieuw bloed, dat echter weinig ervaring had en er ook niet voor kon zorgen dat het festival weer zou gaan opleven. De “swung” was eruit.
4 en 5 augustus 1979 (Hammerveld 14) zou wel het allerlaatste festival kunnen zijn. Het programma bood toen nog maar twee Amerikaanse toppers: de organiste Rhoda Scott en de trompettist Charles Green. Ondanks de goede muziek, de redelijke opkomst en het financiële succes leek de fut er echt uit. Toch begon de Stichting al aan het 3e lustrum te denken.
Dat het Hammerveld Jazz Festival ter ziele ging, was vooral aan geldgebrek te wijten. “De financiële risico's zijn niet meer te dragen. De enige “trouwe” sponsors in al die jaren waren de gemeente Roermond en de provincie Limburg. Roermondse bedrijven en de middenstand werden elk jaar aangeschreven, maar waren weinig genegen om geld te geven”, zei voorzitter Jan Vaessen in 1979 in een interview. Tegenover de karige subsidies en een chronisch gebrek aan sponsors stond óók nog eens dat de beroemde Amerikaanse artiesten bijna onbetaalbare gages gingen vragen. Dat was in de hand gewerkt door de impresario Paul Acket, die in 1975 in Den Haag was begonnen met de organisatie van het North Sea Jazz Festival en flink met de geldbuidel rammelde om de grote namen exclusief voor zijn festival te kunnen contracteren. Er werden door Paul Acket zelfs contracten afgesloten waarin stond, dat de desbetreffende artiest of groep gedurende twee maanden voor en na het NSJF niet meer in Nederland mocht optreden. Daardoor was het moeilijk om nog groepen van goede kwaliteit naar het Hammerveld te krijgen.
Big Band John Moons uit België, 4 augustus 1979.
Foto: Jo Cober, Roermond
De druppel die de emmer uiteindelijk definitief deed overlopen, was de kritiek die Roermondse gemeenteraadsleden ineens gingen spuien. Toen de culturele commissie in 1979 aan B en W advies moest uitbrengen over een subsidie van 6.760 gulden voor Hammerveld Jazz, durfde een commissielid glashard te stellen: “Ik ben een jazzkenner en heb geconstateerd dat de kwaliteit van Hammerveld Jazz de afgelopen vier jaar sterk achteruit is gegaan”. De man had echter geen verstand van deze muziek, maar vond dat de subsidiegelden maar aan iets anders moesten worden besteed.
De Stichting kon zodoende de organisatie van het 3e lustrum (1980) niet op tijd rond krijgen. Temeer omdat men uiteindelijk gebroken had met de eigenaar van het restaurant in het kasteeltje Hattem. Hij wilde steeds meer geld en ook een grote vinger in de pap hebben v.w.b. het programma en de organisatie. Een alternatief voor de locatie was op korte termijn niet beschikbaar.
De kasteeleigenaar probeerde toen zelf in een weekend in augustus 1980 een “alternatief” privé-festival te organiseren. Hij verwachtte namelijk dat er toch mensen naar Hattem zouden komen omdat er reeds reclame (o.a. in de ANWB bladen) was gemaakt voor Hammerveld Jazz.Het jaar daarna werd door de Stichting met allerlei kunst en vliegwerk een jazzavond georganiseerd in het plaatselijke culturele centrum “de Oranjerie” onder de naam: “Hammerveld Jazz Inside” (15 augustus 1981). Dit gebeuren werd een grote flop. Het programma, de locatie en vooral het zéér warme weer die dag waren de oorzaak (ongeveer 150 bezoekers!) dat het Hammerveld Jazz Festival de allerlaatste dodelijke steek werd toegediend.
Roermond verloor daarmee het belangrijkste culturele evenement, dat ooit in deze gemeente is gehouden. Maar dat beseften de stadsbestuurders toen nog niet en velen daarna óók niet. Misschien zullen ze het wel nooit beseffen, want anders was er toch wel één wethouder of raadslid op het bijna voor de hand liggend idee gekomen om een paar straten in de latere nieuwbouwwijk Hammerveld te noemen naar enkele jazzreuzen die in Roermond hadden gespeeld. Maar de Dexter Gordonlaan of Charles Mingusstraat kwam er helaas niet.
De “Stichting Hammerveld Jazz Roermond” werd uiteindelijk pas vele jaren later (1987) ontbonden.
Line up “Hammerveld Jazz Roermond” festivals.
1976 (6, 7 en 8 aug)
presentatie Rob Cremers
Vrijdagavond 6 augustus :”Oude stijl” concours met:
- Why not swing
- Old Market stompers
- Savoy Jazzband
- “757”
- New Orleans Wildcats
Zaterdag 7 augustus:
- Boy Edgar’s Sax Sextet met Boy Edgar (s, p), Gijs Hendriks (s), Winter Bruggen (s), Wiebe Schuurmans (s), Fred van Ingen (s), Fred Leeflang (s), Rob van Stiphout (s), Arnold Dooyeweerd (b), Frank Nogal (b, g) en Martin van Duynhoven (dr) met Gerrie van der Klei (voc)
- Simon Shterev Quartet uit Bulgarije met Simon Shterev (fl, s), Theodosi Stoykov (b), Peter Slavov (dr) en Charles Green (USA) (tp)
- Lee Konitz Quartet uit USA met Lee Konitz (as), Martial Solal (p), Peter Ind (b) en Al Levitt (GB) (dr)
- Art Blakey Jazz Messengers uit USA met Art Blakey (dr), Bill Hardman (tp), David Schnitter (ts), Mickey Tucker (p) en Cameron Brown (b)
Zondag 8 augustus:
- Blue Roseland Orchestra uit Duitsland o.l.v. Claus Jacobi
- Sense met Wilton Gaynier (USA) (fl, s), Jan Huydts (p), Alfred Haurand (GE) (b), Harry Miller (GB) (b) en Frank Köllges (dr)
- Trio Jack van Poll met Madeleine Bell (voc) met Jack van Poll (p), Jacques Schols (b) en John Engels (dr)
- Louis Hayes / Junior Cook Quintet uit USA met Louis Hayes (dr), Junior Cook (ts), Woody Shaw (tp), Ronnie Mathews (p) en Stafford James (b)
- Sam Rivers Trio uit USA met Sam Rivers (ts, fluit), Joe Daley (tu, fh), en Sidney Smart (dr)
- George Coleman oktet uit USA met George Coleman (ts) , Frank Foster (ts), Frank Strozier (as), Mario Rivera (s), Danny Moore (tp, bu), Harold Mabern (p), Calvin Hill (b) en Billy Higgins (dr)1977 (6 en 7 aug)
presentatie Janette Ploem
Zaterdag 6 augustus:
- Circus Square Jazz Band
- Maastrichtse Session Band o.l.v. Charles Green (USA (tp)
- Hot Club de Rotterdam o.l.v. Dick van Male (g) en o.a. Freddy Rietdijk (v)
- Annie Ross (USA) (voc) met Cees Slinger (p), Ray Appleton en Bert Tompson
- Dave Kamien Big Band
Zondag 7 augustus :
- Crescent City Jazz Band o.l.v. Peter van Bokhoven
- Stella Marrs (USA) (voc) met Tony Bauwens (BE) (p), Roger Vanhaverbeke (BE) (b) en Freddy Rottier (BE) (dr)
- South Jazz Band o.l.v. Henk van Belkum (tp)
- Stefan Houben Kwintet
- Belgium Ragtime met Marc Heronet (p), Andre Lint (p), en Alain Lesire (p)
- Battle of the Trumpet met Dusko Goykovich (USA) (tp), Al Porcino (USA) (tp), Manfred Schoof (GE) (tp), Nick Fisette (BE) (tp), Sonny Grey (tp) en Cees Singer (p)1978 (5 en 6 aug)
presentatie Gerrie Somers en Desiree Schillings
Zaterdag 5 augustus :
- Clark Terry (USA) (tp) and the Belgium Bop Friends met Nick Fisette (tp), Etienne Verschueren (as), Tony Bauwens (p), Roger Vanhaverbeke (b) en Freddy Rottier (dr)
- Free Fair (rockjazz) met Rob van den Broeck (p, syn), Dick Vennik (s, fl), Eric Ineke (dr), Roger Cooke (b) en Raul Burnet (perc)
- Schautermann-Tillies Jazzband uit Duitsland
- Joe Lee Wilson (USA) (voc) met Michel Herr (p), Freddy Deronde (b), Felix Simtaine (dr) en Greg Badolato (ts)
- Kai Winding (USA) (tb) met Pepper Adams (USA) (bs), Wilbur Little (USA) (b), Nico Bunink (p) en Rob Peeters (dr)
Zondag 6 augustus:
- Kwartet Frits Kaatee
- Gene “Mighty Flea” Connors (USA) blues en trombone en het kwartet Willy Donni
- Bud Freeman (USA) (tp) met het kwartet Willy Donni
- Big Band ’77 o.l.v. Henk Kraus (muziek studenten uit Limburg)
- Dizzy Gillespie Quartet uit USA met Dizzy Gillespie (t), Rodney Jones (g), Benjamin Brown (b) en Mickey Roker (dr)1979 (4 en 5 aug)
presentatie Jos Rulkens
Zaterdag 4 augustus:
- Jack Redler’s Rhytm Club o.l.v. Jaap Redelaar (p, vib)
- John Moons Big Band uit België
- John Thomas (USA) (g) Quintet ( ook wel genaamd Lifeforce)
- Charles Green Sextet met Charles Green (USA) (tp), Keshavan Maslak (USA) (s), Fred Leeflang (s), Willem Kühne (p), Max Bolleman (dr), en Jacques Schols (b)
Zondag 5 augustus:
- Paradise Jazz Band o.l.v. Maarten Kamphuis
- Man. Ra. Multipiece Jazz Orchestra
- Jazzirama
- South Point Big Band o.l.v. Frits Bayens
- Rhoda Scott (USA) (orgel)
1981 (15 aug) “Hammerveld Jazz Inside”
Zaterdag 15 augustus:
- Jazzmobiel
- The retro jazz group
- Trio Andre van Lint
- Incognito
- Jacques Janssen sextet
- Didier Lockwood (Fr) (viool) KwartetVoetnoot
1 - Piet Tummers: “Hammerveld Jazz Festival, fenomeen van wereldklasse in Roermond”, in “Spiegel van Roermond 2000”, uitgave RURA, ISBN 90-74602-08-8
- Wim Schulpen: “Culturele waarde Hammerveld Jazz in Roermond onderschat”, in “ Spiegel van Roermond 2001” uitgave RURA, ISBN 90-74602-09-6
2 - Fred Coot en Els de Jong: “Hammerveld….jammerveld!”, in “Jazz/press”, nr 22, 16 sept. 1976.
3 - Jan Mulder: “Hammerveld: genoeglijk maar wordt muziek bijzaak?”, in “Jazz/press”, nr 43, 2 sept. 1977.
